Thất nghiệp là gì? Phân loại và tác động của nó đến kinh tế
Thất nghiệp là tình trạng không có việc làm. Khái niệm thất nghiệp là gì không quá khó hiểu nhưng để đi sâu hơn về vấn đề này hãy tham khảo ngay bài viết sau.
Thất nghiệp là gì?
Thất nghiệp là một từ Hán – Việt, nó có nghĩa là “mất việc” hoặc “không có việc” (“thất” là mất, không có; “nghiệp” là nghề nghiệp, công việc. Từ có nghĩa tương đương với nó trong tiếng Anh là “unemployment”. Nói tóm lại, thất nghiệp là không có việc làm; đó là cách giải thích đơn giản và dễ hiểu nhất cho khái niệm thất nghiệp là gì.

Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết về cách tính bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động
Còn nếu phân tích một cách cụ thể và chi tiết hơn thì thất nghiệp là tình trạng những người trong độ tuổi lao động (hoặc có khả năng lao động) có nhu cầu tìm việc làm nhưng lại rơi vào tình trạng không có việc làm, không có đơn vị nào muốn tuyển dụng và sử dụng sức lao động của họ.
Phân loại thất nghiệp
Sau khi đã tìm hiểu thất nghiệp là gì, chúng ta cùng tiến hành phân loại nó nhé! Thất nghiệp có rất nhiều hình thái khác nhau và chúng ta – những người lao động cần có những hiểu biết nhất định về chúng.
Phân loại theo lý do
Nếu dựa vào lý do để phân loại, chúng ta sẽ có 4 kiểu thất nghiệp, đó là:
- Mất việc: Nhân sự ng bị cơ quan/doanh nghiệp cho thôi việc vì một lý do nào đó và rơi vào tình trạng thất nghiệp.
- Bỏ việc: Đây là hình thức thôi việc do bản thân người đó có điều không hài lòng với đơn vị làm việc của mình nên chủ động xin thôi việc.
- Nhập mới: Lao động mới của thị trường nhưng chưa tìm được việc làm.
- Tái nhập: Lao động đã rời khỏi thị trường trước đó, hiện muốn đi làm trở lại nhưng chưa có được vị trí thích hợp.
Phân loại theo tính chất
Thất nghiệp cũng được phân loại theo tính chất. Khi đó, nó được chia thành 2 loại là:
- Thất nghiệp tự nguyện – Voluntary Unemployment
- Thất nghiệp không tự nguyện – Involuntary Unemployment
Phân loại theo nguyên nhân
Nếu phân loại theo nguyên nhân thì thất nghiệp được chia thành 2 loại lớn, đó là thất nghiệp tự nhiên và thất nghiệp chu kỳ. Mỗi loại thất nghiệp này lại được chia thành nhiều loại nhỏ khác nữa. Cùng phân tích chúng nhé!
Thất nghiệp tự nhiên
Thất nghiệp tự nhiên (hay còn được gọi là “natural unemployment”) là mức thất nghiệp thông thường của mọi nền kinh tế. Loại thất nghiệp này sẽ không mất đi mà gần như luôn tồn tại trong xã hội, ngay cả khi thị trường lao động bình ổn nó cũng không hề biến mất.

Xem thêm: [TOP] Những ngành nghề thiếu nhân lực trong tương lai tại Việt Nam
Thất nghiệp tự nhiên bao gồm các loại như:
- Thất nghiệp tạm thời/thất nghiệp ma sát: Xuất hiện khi người lao động thay đổi việc làm và bị thất nghiệp trong thời gian ngắn (từ lúc họ rời công việc cũ cho đến khi họ tìm được công việc mới).
- Thất nghiệp cơ cấu: Nó là dạng thất nghiệp dài hạn, xuất hiện do sự suy giảm của 1 số ngành hoặc do quy trình sản xuất có những thay đổi khiến người lao động không thể thích nghi được. Họ buộc phải tìm đến các ngành nghề khác hoặc địa phương khác để tìm việc.
- Thất nghiệp thời vụ: Một số công việc như làm part time dịp hè hoặc giải trí theo mùa (công viên nước, trượt băng, trượt tuyết…) chỉ kéo dài trong một khoảng thời gian nhất định trong năm. Khi đoạn thời gian này qua đi thì người làm các công việc đó sẽ thất nghiệp.
Thất nghiệp chu kỳ
Thất nghiệp chu kỳ (hay “cyclical unemployment”) là mức thất nghiệp tương ứng với từng giai đoạn trong chu kỳ kinh tế. Nguyên nhân sinh ra loại thất nghiệp này là do trạng thái tiền lương cứng nhắc. Nó là dạng thất nghiệp không tồn tại vĩnh viễn, sẽ biến mất nếu có đủ điều kiện tiên quyết.
Thất nghiệp chu kỳ có 2 dạng:
- Thất nghiệp chu kỳ cao xuất hiện trong thời kỳ suy thoái kinh tế.
- Thất nghiệp chu kỳ thấp xuất hiện khi phát triển kinh tế mở rộng.

► Bài viết được quan tâm: Cả triệu lao động thất nghiệp, tìm việc tại đâu?
Tác động của thất nghiệp tới kinh tế – xã hội
Tình trạng thất nghiệp sẽ gây ra nhiều tác hại xấu cho nền kinh tế và xã hội của chúng ta. Dưới đây là 3 tác động chính của nó:
Tác động đến sự tăng trưởng kinh tế
Thất nghiệp xảy ra đồng nghĩa rằng lực lượng lao động đang bị lãng phí, họ không được sử dụng đúng cách. Sức lao động bị lãng phí thì nền kinh tế làm sao có thể phát triển? Tình trạng thất nghiệp tăng cao cũng là dấu hiệu của sự suy thoái kinh tế. Nó là nguyên nhân chính gây ra tình trạng lạm phát.
Ảnh hưởng đến thu nhập và đời sống của người lao động
Đối tượng phải chịu ảnh hưởng trực tiếp và nặng nề nhất của tình trạng thất nghiệp chính là người lao động. Họ không có việc làm đồng nghĩa họ không có thu nhập. Không có tiền trong tay sẽ dẫn đến sự đói kém, sức khỏe giảm sút.
Một người trong gia đình không có thu nhập sẽ tạo ra gánh nặng cho những người còn lại. Cha mẹ không có công ăn việc làm thì con cái không có cái ăn, không được đi học và cũng chẳng ai lo cho sức khỏe của chúng.

Xem thêm: Hưởng trợ cấp thất nghiệp: 13 trường hợp NLĐ bị chấm dứt chế độ
Gây nguy hại đến trật tự xã hội
Thất nghiệp là một trong những nguyên nhân khiến xã hội bất ổn. Người lao động không có việc sẽ sinh ra tâm lý bất mãn, họ tiến hành biểu tình khiến sự yên bình thường ngày không còn. Nhiều người thất nghiệp bỗng nhiên trở thành trộm cắp hoặc đi vào con đường mại dâm cũng vì “đói ăn vụng, túng làm liều”.
Trợ cấp thất nghiệp là gì?
Trợ cấp thất nghiệp là khoản tiền hỗ trợ người lao động thất nghiệp ở nền kinh tế thị trường khi thực hiện chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.
Điều kiện nhận trợ cấp thất nghiệp
Để được hưởng trợ cấp thất nghiệp, người lao động thất nghiệp cần đáp ứng một số điều kiện theo quy định tại Điều 49 Luật Việc làm 2013, Cụ thể:
- Chấm dứt hợp đồng lao động (ngoại trừ các trường hợp như: Người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật hoặc đang hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hàng tháng)
- Đã đóng Bảo hiểm thất nghiệp tối thiểu mức thời hạn theo quy định đề ra
- Đã nộp hồ sở hưởng trợ cấp, đăng ký thất nghiệp và vẫn chưa tìm được việc làm sau 15 ngày kể từ ngày nộp hồ sơ.
Trình tự thủ tục thực hiện
- Trong thời hạn 3 tháng, tính từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, người lao động thực hiện nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại các trung tâm dịch vụ việc làm được cơ quan quản lý nhà nước về việc làm thành lập.
- Trong 20 ngày, tính từ ngày trung tâm dịch vụ việc làm tiếp nhận hồ sơ, cơ quan nhà nước có thẩm quyền ra quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp; Nếu trường hợp không đủ điều kiện thì phải trả lời bằng văn bản cho người lao động.
- Tổ chức bảo hiểm xã hội thực hiện chi trả trợ cấp thất nghiệp cho người lao động trong thời hạn là 5 ngày, tính từ ngày nhận được quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Xem thêm: Trợ cấp thất nghiệp là gì? Cách tính trợ cấp thất nghiệp lao động mới nhất
Đối tượng phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp
Người lao động cần phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp khi làm việc theo hợp đồng làm việc hoặc hợp đồng lao động cụ thể:
- Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc không xác định thời hạn
- Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc có xác định thời hạn
- Hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ 3 – 12 tháng.
Đối với trường hợp người lao động giao kết và đang thực hiện nhiều hợp đồng lao động khác nhau, thì người sử dụng lao động và người lao động của hợp đồng đầu tiên sẽ tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
Xem thêm: Bảo hiểm thất nghiệp là gì? Cách tính tiền thất nghiệp chuẩn
Trên đây là những thông tin giải đáp cho câu hỏi “thất nghiệp là gì?” Nói tóm lại, thất nghiệp mang đến nhiều tác hại khó lường cho bản thân người lao động, cho nền kinh tế và cả xã hội. Vì vậy, chúng ta hãy cố gắng để không rơi vào tình trạng thất nghiệp. Hãy tận dụng kiến thức, kỹ năng của bản thân để tìm kiếm thông tin việc làm thích hợp bạn nhé!

Vì sao làn sóng nhảy việc sau Tết hàng năm là không thể tránh khỏi?
Kỹ Năng Văn Phòng 04-02-2023, 10:09Tiền lương hay thưởng không phải là lý do duy nhất khiến nhiều người chọn nghỉ việc sau Tết. [caption id="attachment_98855" align="aligncenter" width="600"] Vì sao làn sóng nhảy việc sau Tết hàng năm là không thể tránh khỏi?[/caption] Đến hẹn lại lên, nhảy việc sau Tết đang là đề tài được nhiều người, đặc biệt...

"Thời bây giờ, dân văn phòng nào làm 1 nghề sẽ bị xem là lười biếng hoặc quá an phận"
Kỹ Năng Văn Phòng 04-02-2023, 10:06Xu hướng làm nhiều nghề cùng lúc đang trở nên rất phổ biến. [caption id="attachment_98844" align="aligncenter" width="600"] "Thời bây giờ, dân văn phòng nào làm 1 nghề sẽ bị xem là lười biếng hoặc quá an phận"[/caption] Làm 1 nghề sẽ thiếu cảm giác an toàn về tài chính Không lạ gì khi bây giờ...

Năm mới đặt mục tiêu lương cứng 10 triệu/tháng
Kỹ Năng Văn Phòng 04-02-2023, 10:03Với nhiều người trẻ, việc đạt được mức lương cứng 10 triệu cần rất nhiều nỗ lực. [caption id="attachment_98852" align="aligncenter" width="600"] Năm mới đặt mục tiêu lương cứng 10 triệu/tháng[/caption] Nhiều người cho rằng, việc tiêu 10 triệu/tháng khi sống ở các thành phố lớn rất chật vật, phải gói ghém lắm mới đủ. Ấy...

Có một thế hệ thu nhập cao nhưng không giàu nổi, chi tiêu như thể mình thuộc giới siêu giàu
Kỹ Năng Văn Phòng 04-02-2023, 10:00Những cá nhân có thu nhập khá cao nhưng thích chi tiêu vượt quá khả năng tài chính của mình. [caption id="attachment_98854" align="alignnone" width="600"] Có một thế hệ thu nhập cao nhưng không giàu nổi, chi tiêu như thể mình thuộc giới siêu giàu[/caption] Các đặc điểm xác định của HENRY đã được phóng viên...

Top các công việc IT dự báo hot nhất năm 2023 có thu nhập lên đến 4 tỷ đồng/năm
Kỹ Năng Văn Phòng 04-02-2023, 09:57Bên cạnh làn sóng sa thải nhân sự, báo cáo lương CNTT 2023 của Robert Half Technology cho thấy, tuyển dụng trong ngành công nghệ vẫn diễn ra mạnh mẽ. Dưới đây là 10 công việc IT được dự báo sẽ được săn lùng nhiều nhất trong năm 2023. [caption id="attachment_98847" align="aligncenter" width="600"] Top các...

Khoa học chứng minh người sở hữu 7 thói quen vào sáng sớm sẽ có thu nhập cao hơn
Kỹ Năng Văn Phòng 04-02-2023, 09:55Những người chăm chỉ dậy sớm để thực hiện các thói quen lành mạnh này có thu nhập cao hơn hẳn so với những người chỉ biết lướt mạng xã hội hay kiểm tra email. [caption id="attachment_98848" align="aligncenter" width="600"] Khoa học chứng minh người sở hữu 7 thói quen vào sáng sớm sẽ có thu...

"Kiếp nạn" giảm lương không chừa một ai: Đến lượt các sếp ngân hàng khủng nhất nhận nửa tiền
Kỹ Năng Văn Phòng 04-02-2023, 09:53Theo các nguồn thạo tin, các cấp quản lý trong chi nhánh châu Á của những ngân hàng đầu tư hàng đầu thế giới (ngoại trừ Nhật Bản) đều đang chịu cảnh giảm lương tồi tệ chưa từng có kể từ khủng hoảng tài chính 2008. [caption id="attachment_98849" align="aligncenter" width="600"] "Kiếp nạn" giảm lương không...

Mẹ bỉm 'mách nước' về nguồn thu nhập thụ động mới: Ngồi ở nhà kiếm gần 3 tỷ đồng trong chưa đầy 1 năm, chỉ làm 5 giờ/tuần
Kỹ Năng Văn Phòng 04-02-2023, 09:51Niki Puls chỉ mới bắt đầu làm công việc phụ từ tháng 3/2022. Nhưng khi thu nhập bắt đầu ổn định, cô quyết định nghỉ hẳn công việc full-time để ở nhà trông con trong khi vẫn kiếm được vài tỷ đồng. [caption id="attachment_98851" align="aligncenter" width="600"] Mẹ bỉm 'mách nước' về nguồn thu nhập thụ...

Luật bất thành văn của các tỷ phú tự thân: Chỉ sống nhờ đồng lương thì khó giàu, muốn phát tài phải có nghề tay trái
Kỹ Năng Văn Phòng 04-02-2023, 09:47Triệu phú Ray Higdon khẳng định: “Không có khái niệm an toàn trong sự nghiệp, ngay cả khi công việc đó được trả lương cao”. [caption id="attachment_98850" align="aligncenter" width="600"] Luật bất thành văn của các tỷ phú tự thân: Chỉ sống nhờ đồng lương thì khó giàu, muốn phát tài phải có nghề tay trái[/caption]...

Philippines vượt ngưỡng thu nhập thấp được 27 năm, Indonesia được 25 năm, Việt Nam thì sao?
Kỹ Năng Văn Phòng 04-02-2023, 09:33Năm 1986, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam 150 USD, xếp thứ 9/10 trong khối ASEAN và thuộc nhóm các quốc gia có thu nhập thấp. [caption id="attachment_98853" align="aligncenter" width="600"] Philippines vượt ngưỡng thu nhập thấp được 27 năm, Indonesia được 25 năm, Việt Nam thì sao?[/caption] Theo World Bank, thu nhập...