Những rào cản sự nghiệp của nhà lãnh đạo nữ

Việc phụ nữ nắm giữ các vị trí lãnh đạo chủ chốt chưa bao giờ là điều dễ dàng. Ngay cả khi đã đạt được chỗ đứng trong sự nghiệp, họ vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản đặc thù về giới tính, ảnh hưởng sâu sắc đến cả công việc lẫn cuộc sống cá nhân.

Hạnh phúc riêng tư bị ảnh hưởng

Các nghiên cứu tại Mỹ cho thấy một thực tế đáng buồn: khoảng 1/3 đến 1/2 phụ nữ thành đạt ở độ tuổi trung niên không có con, dù nhiều người trong số họ khao khát điều này. Cụ thể, 33% phụ nữ giữ các vị trí quan trọng như giám đốc điều hành, bác sĩ, luật sư hay nhà nghiên cứu trong độ tuổi 41-55 phải chấp nhận không có con để theo đuổi sự nghiệp.

Đại dịch Covid-19 càng làm trầm trọng thêm tình trạng này, kéo dài thêm 1/3 thời gian để phụ nữ đạt được vị trí ngang hàng với nam giới, và có thể mất hàng thập kỷ để vai trò của họ trong tổ chức trở lại mức trước đại dịch.

Trong khi đàn ông thành công có xu hướng kết hôn và làm cha nhiều hơn (75%), thì chỉ 49% phụ nữ có cùng mức thu nhập có con. Áp lực công việc cường độ cao, giờ làm việc kéo dài và định kiến giới (cho rằng đàn ông ít bị hấp dẫn bởi phụ nữ thành đạt) là những thách thức lớn. Đặc biệt, việc mang thai và sinh con thường khiến phụ nữ mất đi cơ hội thăng tiến quý giá.

Thiếu thời gian cho bản thân

Nhiều người thành công, đặc biệt là 29% những người thành công và 34% những người siêu giàu, thường làm việc hơn 55 giờ mỗi tuần. Cộng thêm thời gian ăn trưa và di chuyển, một ngày làm việc của họ có thể kéo dài tới 11 tiếng rưỡi. Đối với phụ nữ, gánh nặng này còn tăng lên khi họ phải tiếp tục công việc nội trợ và chăm sóc con cái sau giờ làm.

Điều này dẫn đến tình trạng kiệt sức, làm giảm khả năng tái tạo sức lao động và cản trở việc dồn toàn tâm toàn ý cho sự nghiệp. Thậm chí, nhiều nữ lãnh đạo cấp cao không có đủ thời gian để vun đắp các mối quan hệ cá nhân sâu sắc.

Khoảng cách lương và định kiến

Phụ nữ thường phải nỗ lực nhiều hơn nam giới để đạt được một vị trí tương đương. Tại Mỹ, phụ nữ chỉ kiếm được 78% mức lương của nam giới. Nguyên nhân sâu xa là do các doanh nghiệp e ngại đầu tư vào nhân sự nữ vì khả năng họ sẽ nghỉ thai sản. Thực tế, một số công ty tại Việt Nam còn yêu cầu nhân viên nữ cam kết không sinh con trong ít nhất một năm sau khi ký hợp đồng.

Bên cạnh đó, định kiến về “sự hy sinh” vẫn còn mạnh mẽ, cho rằng một người phụ nữ thực thụ phải biết hy sinh vì gia đình. Điều này gây thêm áp lực cho nữ lãnh đạo, buộc họ phải đấu tranh để vừa cống hiến hết mình cho công việc, vừa giữ được hạnh phúc cá nhân, dù họ có thể mang lại những lợi ích khác biệt cho tổ chức so với nam giới.

Lời khuyên để “vượt rào”

Để cân bằng giữa sự nghiệp và gia đình, các chuyên gia đưa ra một số lời khuyên cho phụ nữ trẻ:

• Xác định rõ mục tiêu cuộc sống ở tuổi 45: Nếu mong muốn có con và sự nghiệp ổn định, hãy lập gia đình và sinh con vào thời điểm phù hợp, khi đã sẵn sàng.
• Ưu tiên các mối quan hệ lâu dài: Giai đoạn 20-30 tuổi là “thời điểm vàng” để phụ nữ thông minh tìm kiếm một mối quan hệ hôn nhân bền vững.
• Khởi nghiệp hoặc thăng tiến sớm: Cơ hội trở thành chủ doanh nghiệp hoặc quản lý cấp cao sẽ cao hơn nếu bạn bắt đầu trước tuổi 35.
• Chọn nghề nghiệp linh hoạt: Ưu tiên những công việc có thể sắp xếp thời gian linh hoạt, giúp bạn dễ dàng cân bằng cuộc sống.
• Lựa chọn công ty hỗ trợ: Tìm kiếm môi trường làm việc tôn trọng thời gian cá nhân và không yêu cầu làm việc quá giờ.

Tuy nhiên, sự thành công của phụ nữ không chỉ phụ thuộc vào nỗ lực cá nhân mà còn cần sự hỗ trợ từ doanh nghiệp và sự chia sẻ từ người bạn đời. Tại Việt Nam, Luật Lao động đã có nhiều quy định bảo vệ quyền lợi lao động nữ (như không chấm dứt hợp đồng với phụ nữ đang mang thai). Thực tế cũng cho thấy, nhiều nữ lãnh đạo vẫn thành công trong việc cân bằng cả hạnh phúc cá nhân và sự nghiệp.