Doanh nghiệp ‘đòi hỏi kinh nghiệm với sinh viên mới ra trường là chính đáng’

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, yêu cầu về kinh nghiệm làm việc đối với sinh viên mới tốt nghiệp đang trở thành chủ đề gây tranh cãi. Nhiều doanh nghiệp cho rằng việc mong muốn tuyển dụng những ứng viên có thể bắt tay vào công việc ngay là hoàn toàn hợp lý, bởi họ là nơi tạo ra giá trị chứ không phải một cơ sở đào tạo nghề nghiệp.

Huyền Thu, một sinh viên ngành Kế toán vừa tốt nghiệp tại Hà Nội, đã trải qua 7 tháng tìm việc không thành công. Cô cho biết đã nộp đơn vào nhiều công ty nhưng đều bị từ chối vì thiếu kinh nghiệm. Thu phải tự trang trải chi phí học tập và sinh hoạt bằng các công việc bán thời gian không liên quan đến chuyên ngành, điều này không được các nhà tuyển dụng đánh giá cao. Đối với Thu, việc yêu cầu kinh nghiệm ở sinh viên mới ra trường là vô lý, bởi họ chưa có nhiều cơ hội tiếp xúc với môi trường doanh nghiệp. “Nếu công ty nào cũng đòi hỏi kinh nghiệm và không cho cơ hội, sinh viên mới ra trường lấy đâu ra kinh nghiệm?”, cô thắc mắc.

Tuy nhiên, quan điểm từ phía doanh nghiệp lại khác. Ông Đào Việt Bách, Trưởng phòng Tuyển dụng và thu hút nhân tài tại một công ty chuyên xuất khẩu dịch vụ phần mềm, khẳng định rằng yêu cầu về kinh nghiệm là chính đáng. Mọi doanh nghiệp đều mong muốn nhân sự có thể đóng góp giá trị ngay lập tức. Ông Bách nhấn mạnh, kinh nghiệm của sinh viên mới tốt nghiệp không nhất thiết phải đến từ việc thực tập tại các công ty lớn, mà có thể tích lũy qua các đồ án môn học, dự án tại trường, hoặc tham gia vào các phòng thí nghiệm (lab) một cách nghiêm túc.

Dù vậy, ông Bách cũng thừa nhận rằng sau khi tuyển dụng, tất cả nhân sự đều cần trải qua quá trình đào tạo thích ứng để làm quen với môi trường, văn hóa và quy trình chuẩn của công ty. Đây là trách nhiệm của doanh nghiệp. Trong khi đó, trường học đóng vai trò cung cấp kiến thức nền tảng và tư duy ban đầu. Khi tuyển dụng, bên cạnh kinh nghiệm làm việc là một điểm cộng, các doanh nghiệp còn đặc biệt quan tâm đến kiến thức nền tảng vững chắc và khả năng tự học trọn đời của ứng viên. Ông Bách lý giải rằng kiến thức thay đổi liên tục, do đó khả năng tự nghiên cứu, cập nhật và làm mới bản thân là yếu tố then chốt để đáp ứng yêu cầu công việc.

Lương Thị Ngọc Anh, sinh viên ngành Kỹ thuật điện tử – Viễn thông của Đại học Bách khoa Hà Nội, cũng đã gặp phải yêu cầu kinh nghiệm từ các công ty mà cô ứng tuyển. Tuy nhiên, Ngọc Anh cho rằng điều này không có gì vô lý. Cô lý giải rằng doanh nghiệp là nơi làm việc, không phải nơi đào tạo nghề. Cô cũng nhận thấy nhiều sinh viên đã sớm tìm được đam mê và chủ động đi thực tập, làm việc từ sớm để tích lũy kinh nghiệm. Bản thân Ngọc Anh cũng đã đi làm thêm tại một công ty sản xuất từ năm thứ tư đại học, chấp nhận mức lương không cao để có được kinh nghiệm thực tế, hiểu rõ cách vận hành và yêu cầu của công việc.

Đồng quan điểm, Trần Phương Nam, sinh viên năm cuối ngành Kỹ thuật cơ khí tại Đại học Bách khoa Hà Nội, khẳng định rằng việc sinh viên có kinh nghiệm trước khi tốt nghiệp không hề khó. Từ cuối năm thứ tư, sau khi hoàn thành các tín chỉ và chỉ còn chờ làm đồ án tốt nghiệp, Nam đã xin đi thực tập tại một công ty dịch vụ kỹ thuật vật liệu và linh kiện toàn cầu. Quãng thời gian này giúp anh nắm được cách làm việc trong doanh nghiệp và kỹ năng xử lý vấn đề thực tế, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến các hợp đồng lớn, đòi hỏi trách nhiệm cao hơn nhiều so với các dự án môn học. Nhờ sự chủ động này, dù chưa tốt nghiệp, Nam đã được nhận vào làm kỹ sư công đoạn chính thức. Anh chia sẻ rằng việc tích cực tham gia các lab nghiên cứu và cuộc thi khoa học đã giúp anh nâng cao kỹ năng và kinh nghiệm bản thân.

Từ góc độ của đơn vị đào tạo, PGS.TS Huỳnh Đăng Chính, Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, cũng đồng tình với mong muốn của doanh nghiệp về việc sinh viên ra trường có thể đáp ứng ngay yêu cầu công việc. Tuy nhiên, ông Chính cũng chỉ ra rằng chương trình đào tạo tại các trường đại học thường rất rộng, nhằm cung cấp nền tảng kiến thức và kỹ năng chung cho sinh viên. Để đào tạo sát với thực tế và yêu cầu cụ thể của từng doanh nghiệp, ông Chính đề xuất cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp ngay từ sớm trong quá trình đào tạo. Nếu sự hợp tác này được thực hiện hiệu quả, chắc chắn nguồn nhân lực sẽ đáp ứng tốt hơn các yêu cầu thực tiễn của thị trường lao động.