5 cách ứng phó với những yêu cầu công việc vô lý

Trong môi trường làm việc, việc đối mặt với những yêu cầu công việc tưởng chừng vô lý là điều khó tránh khỏi. Đặc biệt, khi những yêu cầu này đến từ cấp trên, việc từ chối có thể trở nên càng khó khăn hơn. Tuy nhiên, mọi vấn đề đều có cách giải quyết, quan trọng là chúng ta tìm được phương pháp tiếp cận phù hợp để vừa hoàn thành công việc, vừa bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của bản thân.

1. Đánh giá mối quan hệ với người đưa ra yêu cầu

Cách bạn phản hồi một yêu cầu vô lý phụ thuộc rất nhiều vào mối quan hệ với người đưa ra nó. Nếu đó là một đồng nghiệp thân thiết, một người từng hỗ trợ bạn, hoặc một khách hàng/sếp quan trọng có ảnh hưởng lớn đến sự nghiệp của bạn, mức độ cân nhắc và linh hoạt của bạn có thể sẽ cao hơn. Ngược lại, với những yêu cầu từ người lạ hoặc không liên quan, bạn hoàn toàn có thể từ chối một cách lịch sự, hoặc thậm chí bỏ qua nếu yêu cầu đó thiếu tôn trọng.

Có những yêu cầu khiến bạn muốn tung hê tất cả.

2. Đặt câu hỏi để làm rõ lý do thực sự

Đôi khi, một yêu cầu có vẻ vô lý lại ẩn chứa một mục đích hợp lý hoặc một bối cảnh rộng lớn hơn mà bạn chưa nắm rõ. Việc đặt câu hỏi để tìm hiểu nguyên nhân sâu xa phía sau yêu cầu sẽ giúp bạn hiểu rõ điều họ thực sự cần, thay vì chỉ làm theo điều họ nghĩ là cần. Chẳng hạn, khi sếp yêu cầu bạn hoàn thành một bản đánh giá vào cuối tuần, hãy hỏi rõ mục đích. Có thể sau khi hiểu bối cảnh, bạn sẽ nhận ra một tài liệu có sẵn khác có thể cung cấp thông tin hiệu quả hơn, giúp sếp đạt được mục tiêu mà không cần bạn phải làm thêm việc không cần thiết.

3. Nâng cao nhận thức cho đối phương

Nhiều yêu cầu vô lý xuất hiện vì người đưa ra không nhận thức được tính phi thực tế của chúng. Họ có thể nghĩ rằng một nhiệm vụ chỉ mất vài giờ, nhưng thực tế lại cần nhiều ngày, thậm chí hàng tháng và sự phối hợp từ nhiều bộ phận. Tình trạng này đặc biệt phổ biến với các lãnh đạo cấp cao, những người có thể không nắm rõ chi tiết vận hành vi mô. Nếu đây là lĩnh vực chuyên môn của bạn, hãy cung cấp thông tin cần thiết. Nếu bạn không chắc chắn về quy mô dự án, hãy thẳng thắn trao đổi: “Vì việc này liên quan đến bộ phận A mà tôi chưa từng làm việc, tôi sẽ cần thời gian tìm hiểu và liên hệ với nhân sự liên quan để báo cáo lại tình hình thực tế cho sếp sau.”

Hãy chia sẻ thông tin để cả bạn và đối phương đều đạt được kết quả ưng ý nhất.

Một yêu cầu có thể bất khả thi ở hiện tại nhưng khả thi trong tương lai. Trong trường hợp đó, hãy thông báo rõ tiến độ và kế hoạch thực tế để cấp trên hoặc đồng nghiệp yên tâm. Thông tin minh bạch là chìa khóa giúp cả hai bên có cái nhìn đúng đắn về tình hình, từ đó bạn có thể tư vấn và sếp đưa ra quyết định sáng suốt.

4. Thiết lập ranh giới cá nhân và chuyên nghiệp

Đôi khi, bạn sẽ nhận được những yêu cầu đi ngược lại quan điểm sống, đạo đức nghề nghiệp, hoặc giá trị cá nhân. Ví dụ, một nhân viên văn phòng bị yêu cầu đi tiếp khách không liên quan đến chuyên môn, hoặc những việc ảnh hưởng đến sức khỏe, sự chính trực, hay thời gian dành cho gia đình. Nếu bạn chưa từng xác định rõ ranh giới của mình, bạn có thể cảm thấy bối rối và tức giận khi phải đối mặt với những tình huống này.

Hãy tự xác định giới hạn bạn có thể chấp nhận và tìm hiểu văn hóa công ty: liệu những yêu cầu tương tự có phổ biến và mang tính “truyền thống” hay không. Quan trọng là suy nghĩ liệu việc đồng ý lần này có tạo tiền lệ cho những yêu cầu tương tự trong tương lai hay không.

5. Đề xuất các giải pháp thay thế hiệu quả

Khi một yêu cầu không phù hợp với bạn, hãy chủ động tìm kiếm và đề xuất các giải pháp thay thế. Chẳng hạn, nếu sếp yêu cầu bạn đi công tác nhưng bạn đã có kế hoạch gia đình và không thấy chuyến đi mang lại lợi ích rõ ràng cho công việc, hãy đề xuất một đồng nghiệp trẻ, nhiệt tình, hoặc người đang muốn mở rộng mạng lưới quan hệ đi thay. Giải pháp này không chỉ giúp sếp nhận ra liệu việc đó có nhất thiết phải do bạn thực hiện hay không mà còn có thể mở ra những phương án tối ưu hơn về chi phí và hiệu quả, đảm bảo “đúng người đúng việc”.

Đối phó với những yêu cầu vô lý không có nghĩa là khó giải quyết. Bằng cách phản ứng chuyên nghiệp, rõ ràng và có nguyên tắc, bạn sẽ không chỉ giải quyết vấn đề hiệu quả mà còn giữ vững quyền chủ động trong các tình huống nhạy cảm, từ đó nâng cao giá trị bản thân trong công việc.