Tâm lý học tội phạm: Ứng dụng của tâm lý tội phạm trong cuộc sống

Tâm lý học tội phạm từ lâu đã là chuyên ngành thu hút được rất nhiều người theo học. Tuy nhiên, đôi khi chúng ta cũng chưa hiểu rõ được về ứng dụng của chuyên ngành này trong cuộc sống hiện tại. 

Tâm lý học tội phạm là gì? 

Tâm lý học tội phạm là một chuyên ngành ứng dụng các kiến thức tâm lý học vào các mối quan hệ khác nhau giữa người với người. Thông qua việc phân tích các hành vi của từng cá nhân sẽ giúp cho cơ quan chức năng có thể kiểm tra, đưa ra những bằng chứng có lợi cho việc xét xử của tòa án, các cơ quan pháp luật.

Chuyên ngành tâm lý tội phạm và khoa học hành vi hiện có mối quan hệ khá chặt chẽ. Việc nghiên cứu về tâm lý của con người sẽ giải thích cho hành vi, động cơ dẫn đến tình trạng phạm tội của họ. Đồng thời, với sự phát triển nhanh chóng của công cuộc điều tra tội phạm đã làm xuất hiện, phát triển đội ngũ chuyên gia về tâm lý học tội phạm nhằm hỗ trợ đắc lực nhất cho quá trình lý giải hành vi phạm tội của các cá nhân có liên quan đến tâm lý.

Đối tượng nghiên cứu chính của chuyên ngành tâm lý học tội phạm hiện nay gồm: các đặc điểm, hiện tượng tâm lý phát sinh của cá nhân trong quá trình phạm tội. Từ đó làm rõ  về động cơ của hành vi phạm tội của các cá nhân trong xã hội hiện nay.

Xem thêm: Kiểm sát viên là gì? Tiêu chuẩn để trở thành kiểm sát viên

Vai trò của tâm lý học tội phạm 

Trong quy trình điều tra tội phạm, vai trò của các chuyên viên tâm lý học tội phạm hiện rất quan trọng. Cụ thể:

• Nghiên cứu lâm sàng: Nếu một cá nhân lần đầu bị bắt vì phạm tội, các chuyên viên tâm lý có thể đánh giá sơ bộ được về trạng thái tinh thần của tội phạm cũng như khả năng hầu toàn của người đó. Với nhiều bài kiểm tra, công cụ kỹ thuật khác nhau, các nhà tâm lý có thể đánh giá và đưa ra được những quyết định về khả năng hầu tòa của phạm nhân.
• Nghiên cứu thực nghiệm: Đối với trường hợp này, các chuyên viên sẽ thực hiện một số bài kiểm tra đơn giản để xác định xem nghi phạm có khả năng gây ra tội ác mà họ đang bị cáo buộc hay không.
• Tính toán: Trong quá trình nghiên cứu tâm lý cho một nhóm lớn. Các nhà tâm lý học tội phạm thường dựa trên số liệu thống kê để có thể đánh giá được về một vụ án. Những đánh giá này có thể được tính toán theo xác suất thống kê của một sự kiện nhất định hoặc đưa ra các đề xuất khác nhau về việc nghi phạm có khả năng tái phạm tội hay không
• Tham mưu: Trong trường hợp các luật sư, điều tra viên không chắc chắn về cách thức tiến hành một vụ việc. Cơ quan chức năng có thể yêu cầu một chuyên viên tâm lý học tội phạm tham gia với tư cách của một tư vấn viên. Lúc này, các nhà tâm lý học tội phạm có thể giúp khuyến khích một cá nhân ngại nói chuyện chia sẻ thêm về sự việc. Ngoài ra, các nhà tâm lý học cũng có thể dự đoán được hành động của nghi phạm như thế nào đẻ đưa ra lời khuyên về cách đối xử tốt nhất với người đó.

Môi trường làm việc chính của các nhà tâm lý học tội phạm chủ yếu tại văn phòng, các toà án. Trong quá trình vụ án đang chuẩn bị được đưa ra xét xử, các ứng viên có thể thường xuyên trực để thông báo cho cơ quan chức năng về lời khai của nạn nhân.

Công việc của các chuyên gia tâm lý học tội phạm hiện nay làm những gì? 

Trong một ngày, các nhà tâm lý học chủ yếu dành nhiều thời gian để nghiên cứ hồ sơ, làm việc với các điều tra viên cũng như làm chứng trước tòa án. Cụ thể những nhiệm vụ của ứng viên học ngành này có thể kể tới:

• Tư vấn các tài liệu về pháp lý dành cho cơ quan điều tra
• Nói chuyện với nhân chứng trước phiên tòa
• Phỏng vấn những người có liên quan tới tội phạm hoặc có biết đến nghi phạm
• Đánh giá nguy cơ tái phạm của phạm nhân
• Cung cấp các thông tin về án lệ theo đúng quy chế
• Quản lý, phân tích các bài kiểm tra tâm lý dành cho nghi phạm
• Quan sát các chi tiết của phạm nhân để có những đánh giá chính xác dành cho điều tra viên….

Dù có ở trong bất cứ nhiệm vụ nào, các chuyên viên tâm lý học cũng sẽ cần phải dành thời gian để lập, phân tích hồ sơ tội phạm. Ứng viên khi thực hiện công việc này cũng cần phải có sự đánh giá thấu đáo về tâm lý, hành vi con người thông qua một số câu hỏi như:

• Tội phạm có ý định gì đằng sau tội ác gây ra hay không
• Nghi phạm có hiểu các cáo buộc đối với mình hay không
• Nghi phạm có suy nghĩ đúng đắn khi thực hiện hành vi phạm tội hay không
• Nghi phạm đã trải qua các cảm xúc nào trước, trong, sau khi thực hiện hành vi phạm tội
• Nghi phạm có bao nhiêu kế hoạch được chuẩn bị sẵn
• Liệu nghi phạm có đóng vai trò nào đó trong việc ngăn chặn một hành vi lớn hơn
• Mức độ trách nhiệm của nghi phạm với hành vi phạm tội

Các chuyên viên tâm lý tội phạm có thể sử dụng các bài kiểm tra, kỹ năng phỏng vấn những người thân của nghi phạm cũng như với chính bản thân nghi phạm. Từ đó có thể dựa vào các số liệu thông tin thống kê để tạo ra các đặc điểm rõ ràng về tội phạm. Hiện tại, thu nhập trung bình của các nhà tâm lý học tại Mỹ là 95.610 USD.

Tham khảo: Ngành tâm lý học là gì? Mức lương ngành tâm lý học có cao không?

Ứng dụng của tâm lý tội phạm trong cuộc sống 

Trong phân tích tâm lý tội phạm 

Các chuyên gia tâm lý tội phạm thường sẽ lấy thông tin phạm nhân từ phía cơ quan điều tra để có thể phân tích, đoán định các hành vi tâm lý nhằm giúp cho quá trình điều tra được dễ dàng hơn. Nhà tâm lý sẽ thực hiện việc kết nối các chi tiết của vụ án với nhau và các chi tiết này sẽ cần phải có liên quan đến quá trình tâm lý. Từ đó đưa ra được những đánh giá chính xác về thái độ, cách cư xử của phạm nhân.

Bên cạnh đó, các nhà tâm lý tội phạm cũng sẽ phải đưa ra được những yếu tố khác nhau ảnh hưởng đến quá trình tâm lý. Từ đó tạo cơ sở dữ liệu để khiến cho hung thủ thừa nhận hành vi phạm tội của mình. Người lại, các lời tư vấn này cũng sẽ giúp các cơ quan điều tra biết được đâu mới là hung thủ thực sự của vụ án.

Trong thiết lập hồ sơ, điều tra nghi phạm 

Nhờ việc thu thập thông tin về vụ án, thông tin nghi phạm. Các chuyên gia tâm lý sẽ lập được hồ sơ của phạm nhân cũng như đánh giá được nguyên nhân hình thành tâm lý phạm tội của nghi phạm. Cùng với đó, các thông tin trên sẽ giúp đỡ tối đa cho cơ quan điều tra để có được kết luận đúng nhất.

Đánh giá, điều trị tâm lý tội phạm 

Ứng dụng của tâm lý học tội phạm còn khá phổ biến trong giai đoạn sau khi kết án nhằm đưa ra những biện pháp tâm lý phù hợp với tội phạm. Từ đó, các chuyên viên tâm lý tội phạm sẽ đánh giá được về mức độ tái phạm. Thông qua việc phân tích tâm lý, các chuyên gia sẽ sắp xếp mức độ ảnh hưởng của tội phạm đối với sự phát triển của xã hội, giảm thiểu hiệu quả cho cộng đồng.

Xem thêm: Nghiệp vụ an ninh là gì? Tìm hiểu về một số nghiệp vụ an ninh cơ bản

Học ngành tâm lý học tội phạm tại đâu ?

Hiện tại, ngành tâm lý học tội phạm tại Việt Nam chưa được đào tạo quá phổ biến. Hiện mới chỉ có một số trường đào tạo về an ninh mới có ngành này như:

• Trường Học viện An ninh Nhân dân
• Trường Đại học An ninh Nhân dân
• Trường Đại học Cảnh sát Nhân dân
• Trường Đại học Luật – khoa luật hình sự

Trên đay là những điều cơ bản về tâm lý học tội phạm. Hy vọng bạn đã có thêm được nhiều kiến thức mới mẻ về ngành nghề tâm lý rất mới mẻ, thú vị này.