Viên chức là gì? Cách phân biệt cán bộ, công chức, viên chức

Trong hệ thống hành chính công của một quốc gia, các thuật ngữ như viên chức, cán bộ, công chức thường được sử dụng để chỉ các đối tượng tham gia vào công tác quản lý nhà nước. Tuy nhiên, nhiều người vẫn thường gặp khó khăn trong việc phân biệt giữa các thuật ngữ này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu viên chức là gì? và sự khác biệt giữa cán bộ, công chức và viên chức.

• Biên chế là gì? Sự khác nhau giữa biên chế và hợp đồng
• Truyền thông nội bộ là gì? Tầm quan trọng của nó trong doanh nghiệp

Tìm hiểu khái quát viên chức là gì

Viên chức là một thuật ngữ được sử dụng trong một số quốc gia, như Việt Nam, để chỉ một cấp bậc cao hơn trong hệ thống hành chính công. Viên chức thường đảm nhận vai trò quản lý và điều hành các cơ quan, tổ chức lớn hơn trong hệ thống hành chính. Đây là một cấp bậc cao hơn so với công chức và thường có độ cao, địa vị và thu nhập cao hơn.

Xem thêm: Trợ cấp thôi việc sẽ không được nhận nếu NLĐ rơi vào trường hợp sau

Để trở thành viên chức, công chức cần qua các bậc thang thăng tiến và đạt các yêu cầu nghiêm ngặt về năng lực và kinh nghiệm. Viên chức thường có trách nhiệm quản lý và điều hành các cơ quan, tổ chức quan trọng, đóng góp vào quyết định chính sách và hướng dẫn thực hiện các nhiệm vụ quan trọng trong hệ thống hành chính công.

Viên chức thường được đánh giá dựa trên thành tích và hiệu suất làm việc, và có thể được thăng tiến trong cấp bậc viên chức thông qua quá trình đánh giá và bổ nhiệm. Với vị trí và trách nhiệm quan trọng, viên chức có ảnh hưởng lớn đến quyết định và sự phát triển của cơ quan, tổ chức mà họ phục vụ.

Tuy nhiên, việc sử dụng thuật ngữ “viên chức” và cách tổ chức hệ thống viên chức có thể khác nhau trong từng quốc gia. Do đó, để hiểu rõ hơn về khái niệm viên chức trong một quốc gia cụ thể, cần tham khảo các quy định và luật pháp của quốc gia đó.

Phân loại viên chức 

Tại Việt Nam, viên chức được phân loại theo cấp bậc và lĩnh vực công tác. Dưới đây là cách phân loại viên chức thông thường:

Phân loại theo cấp bậc

• Viên chức cao cấp: Bao gồm các cấp bậc như Viên chức cao cấp nhất, Viên chức cao cấp, và Viên chức cao cấp thấp.
• Viên chức chính: Gồm Viên chức chính I, II, III, IV.
• Viên chức trung cấp: Bao gồm Viên chức trung cấp I, II, III, IV.
• Viên chức thường: Bao gồm Viên chức thường I, II, III, IV.
• Viên chức mới: Đây là cấp bậc đầu tiên của viên chức sau khi hoàn thành quá trình tuyển dụng và đào tạo.

Phân loại theo lĩnh vực công tác

Viên chức có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm:

• Viên chức quản lý nhà nước: Bao gồm các lĩnh vực như hành chính công, quản lý kinh tế, quản lý đất đai, quản lý xây dựng, quản lý tài chính, quản lý thuế, quản lý giáo dục, văn hóa và xã hội, quản lý y tế, quản lý công nghệ thông tin, quản lý an ninh, quốc phòng, và ngoại giao.
• Viên chức công nghệ: Đối với các lĩnh vực công nghệ thông tin, khoa học và công nghệ, viễn thông, vật tư, kỹ thuật, công nghệ sinh học, và nhiều lĩnh vực khác.
• Viên chức giáo dục: Bao gồm giáo viên, giảng viên, nhà quản lý giáo dục, và nhân viên trong ngành giáo dục.
• Viên chức y tế: Gồm các chức danh như bác sĩ, y tá, nhân viên y tế, quản lý y tế.

Xem thêm: Bảo hiểm xã hội khi nghỉ việc: Những vấn đề lao động cần lưu ý

Quá trình phân loại và quản lý viên chức được điều chỉnh bởi các quy định và luật pháp, bao gồm Luật Công chức và Luật Viên chức. Các cấp bậc và lĩnh vực công tác của viên chức cũng có thể thay đổi theo thời gian và sự điều chỉnh của pháp luật.

Cách phân biệt cán bộ, công chức, viên chức

Để phân biệt cán bộ, công chức và viên chức, chúng ta có thể xem xét các điểm khác nhau sau đây:

Đặc điểm chung

• Cán bộ, công chức và viên chức đều là những người tham gia vào công tác quản lý và điều hành trong hệ thống hành chính công.
• Cả ba nhóm đều phục vụ trong các cơ quan, tổ chức của nhà nước và có trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ quản lý và phục vụ công chúng.

Cán bộ

• Cán bộ là thuật ngữ chung và có áp dụng rộng hơn, bao gồm cả công chức và viên chức.
• Cán bộ có thể làm việc trong bất kỳ lĩnh vực nào, không chỉ giới hạn trong hệ thống hành chính công. Ví dụ, cán bộ có thể là nhân viên trong các công ty tư nhân, tổ chức phi lợi nhuận, hay tổ chức xã hội.

Công chức

• Công chức là một thuật ngữ đặc biệt, thường áp dụng cho các người làm việc trong hệ thống hành chính công của một quốc gia.
• Công chức thường được tuyển dụng thông qua các kỳ thi công chức để đảm bảo tính công bằng và năng lực chuyên môn.
• Công chức có trách nhiệm thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn được giao trong phạm vi cơ quan, tổ chức mà họ phục vụ.

Viên chức

• Viên chức là một cấp bậc cao hơn trong hệ thống hành chính công, thường chỉ áp dụng trong một số quốc gia như Việt Nam.
• Viên chức thường có trách nhiệm quản lý các cơ quan, tổ chức lớn hơn và có độ cao, địa vị và thu nhập cao hơn so với công chức.
• Viên chức đạt được cấp bậc này thông qua quá trình thăng tiến và đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về năng lực và kinh nghiệm.

Xem thêm: Cách tính lương cơ bản cho mọi đối tượng [UPDATE ]

Tóm lại, cán bộ là thuật ngữ chung và bao gồm cả công chức và viên chức. Công chức là những người làm việc trong hệ thống hành chính công, trong khi viên chức là một cấp bậc cao hơn và có trách nhiệm quản lý cơ quan, tổ chức lớn hơn.

Các trường hợp được đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc với viên chức

Điều 29 Luật hiện hành quy định có 05 trường hợp đơn vị sự nghiệp công lập được đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc với viên chức:

– Có 02 năm liên tiếp bị đánh giá ở mức không hoàn thành nhiệm vụ;

– Bị buộc thôi việc;

– Bị ốm đau đã điều trị 12 tháng liên tục (làm việc theo hợp đồng làm việc không xác định thời hạn); Bị ốm đau đã điều trị 06 tháng liên tục mà khả năng làm việc chưa hồi phục (làm việc theo hợp đồng làm việc xác định thời hạn);

– Do thiên tai, hỏa hoạn hoặc lý do bất khả kháng buộc đơn vị sự nghiệp công lập phải thu hẹp quy mô, khiến vị trí việc làm của viên chức không còn;

– Đơn vị sự nghiệp công lập chấm dứt hoạt động theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.

Thì nay, Luật sửa đổi đã bổ sung thêm 01 trường hợp nữa là khi viên chức không đạt yêu cầu sau thời gian tập sự.

Khi được tuyển dụng, viên chức sẽ có thời gian tập sự để làm quen với vị trí việc làm được tuyển dụng trong thời gian từ 03 tháng – 12 tháng. Và nếu sau thời gian này, viên chức không đạt yêu cầu thì đơn vị sự nghiệp có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng.

Tham khảo thêm: Top các trang website đăng tuyển dụng an toàn miễn phí hiện nay

Hi vọng bài viết trên đây giúp bạn hiểu phần nào về viên chức là gì và cách phân biệt cán bộ, công chức, viên chức. Hãy luôn phải nhận biết rõ các khái niệm này để tránh nhầm lẫn và có định hướng việc làm tương lai đúng đắn. Chúc bạn thành công!