Chính sách bảo hiểm xã hội về lương hưu có thay đổi từ 2021

Chính sách bảo hiểm xã hội sẽ có những thay đổi về lương hưu cho người lao động kể từ 2021. Các thay đổi này đều dựa theo việc tăng tuổi nghỉ hưu của luật lao động 2019.

Điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động đối với người tham gia BHXH bắt buộc

Người lao động, cán bộ, công chức, viên chức nêu đã nghỉ việc mà có đủ 20 năm đóng bảo hiểm theo quy định sẽ được hưởng mức lương hưu thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương trong các trường hợp:

• Lao động có đủ 15 năm làm nghề trở lên trong các công việc nặng nhọc, độc hại và bị suy giảm khả năng làm việc từ 61% trở lên.
• Nam đủ 55 tuổi 3 tháng và nữ phải đủ 50 tuổi 4 tháng, khi bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81% (trước đây nam đủ 55 tuổi, nữ đủ 50 tuổi).
• Nam đủ 50 tuổi 3 tháng và nữ phải đủ 45 tuổi 4 tháng khi bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên (trước đây nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi).

Các quân nhân chuyên nghiệp, sĩ quan, hạ sĩ quan trong các lực lượng vũ trang khi xuất ngũ,  nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên. Cùng với đó bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên được hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

• Nam đủ 55 tuổi 3 tháng, nữ đủ 50 tuổi 4 tháng (trước đây nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi)
• Có đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm

Xem thêm: Nhận bảo hiểm xã hội 1 lần: 5 trường hợp lao động cần biết

Điều kiện hưởng lương hưu đối với người tham gia BHXH tự nguyện

Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc diện phải tham gia BHXH bắt buộc thì được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.

Từ ngày 1-1-2021, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

• Đáp ứng đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên.
• Đủ 60 tuổi 3 tháng với nam, 55 tuổi 4 tháng với nữ.

Xem thêm: Bảo hiểm xã hội một lần có nên rút khi chưa đủ tuổi hưởng lương hưu?

Điều kiện hưởng lương hưu đối với người tham gia BHXH bắt buộc

Các lao động, công chức, viên chức khi nghỉ việc đã có đủ 20 năm đóng BHXH thì được hưởng lương hưu nếu thuộc các trường hợp.

• Nam đủ 60 tuổi 3 tháng; nữ đủ 55 tuổi 4 tháng.
• Lao động nam và nữ có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, nguy hiểm. Hoặc lao động làm việc đủ 15 năm ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn. Trong đó bao gồm cả thời gian làm việc ở những nơi có phụ cấp khu vực với hệ số 0.7 trở lên.
• Lao động bị phơi nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao.
• Nam đủ 50 tuổi 3 tháng; nữ đủ 45 tuổi 4 tháng và có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò .

Quân nhân chuyên nghiệp, sĩ quan, hạ sĩ quan phục vụ trong các lực lượng vũ trang nhân dân khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên được hưởng lương hưu khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

• Nam từ đủ 50 tuổi 3 tháng, nữ từ đủ 45 tuổi 4 tháng, có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 1-1-2021
• Nam đủ 55 tuổi 03 tháng, nữ đủ 50 tuổi 4 tháng, trừ trường hợp Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Công an nhân dân, Luật Cơ yếu, Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng có quy định khác (trước đây nam đủ 55 tuổi, nữ đủ 50 tuổi)
• Người bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao

Lao động nữ là cán bộ, công chức thuộc cấp xã hoặc những người phụ trách các vị trí hoạt động không chuyên trách tại cấp xã, phường, thị trấn có tham gia bảo hiểm xã hội. Khi các lao động này nghỉ việc mà có đủ từ 15 đến 20 năm đóng BHXH thì sẽ được hưởng lương hưu như bình thường.

► Cập nhật thêm: Hưởng lương hưu kể cả trong trường hợp không đi làm

Chính sách lương hưu trước tuổi

Chính phủ quy định tại Nghị định số 143/2020/NĐ-CP ban hành ngày 10/12/2020, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 108/2014/NĐ-CP ngày 20/11/2014 của Chính phủ về chính sách tinh giản biên chế và Nghị định số 113/2018/NĐ-CP ngày 31/8/2018 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 108/2014/NĐ-CP về chính sách tinh giản biên chế.

Theo đó, một trong những điểm quan trọng của Nghị định này là chính sách về hưu trước tuổi trên cơ sở sửa đổi, bổ sung Điều 8 Nghị định số 108/2014/NĐ-CP và các khoản 6, khoản 7 Điều 1 Nghị định số 113/2018/NĐ-CP.

Cụ thể, đối với đối tượng tinh giản biên chế nếu có tuổi thấp hơn tối đa đủ 5 tuổi và thấp hơn tối thiểu đủ 2 tuổi so với tuổi nghỉ hưu tối thiểu theo quy định tại Bộ luật Lao động và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, trong đó có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên, được hưởng chế độ hưu trí theo quy định của pháp luật về BHXH.

Bên cạnh đó, các đối tượng trên sẽ không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi; được trợ cấp 03 tháng tiền lương cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi so với quy định về tuổi tối thiểu tại khoản 3 Điều 169 Bộ luật Lao động; được trợ cấp 05 tháng tiền lương cho hai mươi năm đầu công tác, có đóng đủ BHXH. Từ năm thứ hai mươi mốt trở đi, cứ mỗi năm công tác có đóng BHXH được trợ cấp 1/2 tháng tiền lương.

Đối với đối tượng tinh giản biên chế nếu có tuổi thấp hơn tối đa đủ 5 tuổi và tối thiểu đủ 2 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, được hưởng chế độ hưu trí theo quy định của pháp luật về BHXH và chế độ quy định; được trợ cấp 03 tháng tiền lương cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động.

Đối tượng tinh giản biên chế nếu có tuổi thấp hơn 2 tuổi so với tuổi nghỉ hưu tối thiểu quy định tại khoản 3 Điều 169 Bộ luật Lao động và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, trong đó có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành hoặc có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn, bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên thì được hưởng chế độ hưu trí theo quy định của pháp luật về BHXH và không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi.

Đối tượng tinh giản biên chế nếu có tuổi thấp hơn 2 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, thì được hưởng chế độ hưu trí theo quy định của pháp luật về BHXH và không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi, đồng thời được trợ cấp 03 tháng tiền lương cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động.

Tuy nhiên, Nghị định quy định không áp dụng chính sách này đối với các đối tượng sau:

Một là, những người đã làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập khi đơn vị chuyển đổi sang đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên; đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư; doanh nghiệp cổ phần hóa vẫn được giữ lại làm việc.

Hai là, những người thuộc đối tượng tinh giản biên chế có tuổi thấp hơn đủ 3 tuổi so với tuổi nghỉ hưu tối thiểu quy định tại khoản 3 Điều 169 Bộ luật Lao động, có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, trong đó có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành hoặc có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên.

Ba là, những người thuộc đối tượng tinh giản biên chế có tuổi thấp hơn đủ 3 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động, có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.

Tổng Hợp